Στην Άνω Πόλη, στη οδό Θεοτοκόπουλου και κοντά στην εκκλησία των Ταξιαρχών βρίσκεται το ένα και μοναδικό στα Βαλκάνια Βυζαντινό Λουτρό.
Είναι το μοναδικό Βυζαντινό Λουτρό που σώζεται από τα πολλά που υπήρχαν κατά τη διάρκεια της Βυζαντινής κυριαρχίας στη Θεσσαλονίκη.
Χρονολογείται από το 1200 και κατά άλλους το 1300, και συνέχισε να λειτουργεί μέχρι το 1940.
Είναι ένα σπάνιο δείγμα Βυζαντινού Λουτρού στον Ελλαδικό χώρο , το οποίο σώζεται και διατηρείται για πάνω από 800 χρόνια και το οποίο είναι επισκέψιμο ήδη από το 2015.
Είναι ένα μικρό ορθογώνιο κτίσμα το οποίο παρόλο ότι είναι πνιγμένο από πολυκατοικίες του 1960 εντούτοις αναβαθμίζει και μόνο με τη παρουσία του όλο τον χώρο της περιοχής.
Παρόλο ότι ήταν πολύ μικρό σε μέγεθος, εντούτοις είχε όλους τους χώρους που χρειάζεται ένα λουτρό
και αφορούσε άνδρες και γυναίκες
Περιλαμβάνει τα αποδυτήρια, τον ελαφρά θερμαινόμενο χώρο προετοιμασίας, το ζεστό υπόγειο χώρο όπου ο θερμός αέρας ζέσταινε το δάπεδο, και το χώρο της δεξαμενής όπου το νερό ζεσταινόταν και διοχετευόταν στο εσωτερικό του λουτρού.
Μαζί με το μνημείο διασώζονται και οι νιπτήρες, και εν τέλη το μόνο που λείπει είναι το νερό.
Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας το Λουτρό συνέχισε να λειτουργεί με το όνομα Κουλέ Χαμάμ «Λουτρό του Κουλέ Καφέ», το όνομα δηλαδή της συνοικίας που βρίσκεται.
Το κτίσμα κηρύχτηκε διατηρητέο το 1952, έγιναν στην αρχή κάποιες εργασίες αλλά με τους σεισμούς του 1978 έπαθε μεγάλες ζημιές και ήταν απαραίτητο να γίνουν σημαντικές εργασίες υποστύλωσης όπως και έγιναν.
Έγιναν από τη πρώην 9η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων πολύ σημαντικές προσπάθειες αναστήλωσης οι οποίες άρχισαν το 2010 και ύστερα από 4 χρόνια προσπαθειών, ήδη από το 2015 το μνημείο είναι επισκέψιμο.
Για το μνημείο υπεύθυνη είναι η Εφορία Αρχαιοτήτων της Θεσσαλονίκης και από το 1988 έχει χαρακτηριστεί από την UNESCO μαζί με 14 κορυφαία μνημεία Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Στο μνημείο τώρα πλέον οργανώνονται παραστάσεις συναυλίες και εκθέσεις.
